Dan doe ik het toch zelf? Onder deze titel verscheen afgelopen zaterdag in NRCweekend een artikel over Petra Stienen, Arabist, diplomaat, columnist, commentator, spreker, schrijver, adviseur, en in haar eigen woorden ‘pionier’. Ze overschrijdt “… geen grenzen, maar tussen de groene en de rode lijn is een marge, en daar zit ik”.
Het NRC-artikel is geïnitieerd door het laatste boek “Terug naar de Donderberg” van Petra Stienen, over de Limburgse wijk van haar jeugd. In dit boek, en ook in het artikel, stelt ze – met haar vroegere omgeving in gedachten – de vraag: waarom ben ik zelf wél goed terechtgekomen?
Er is natuurlijk niet één antwoord, en het antwoord is ook niet eenduidig. Maar er zijn wel duidelijke aanwijzingen dat zij op de juiste momenten de regie naar zich toetrok, en daarmee een eigen weg baande in het leven. Door het ‘zelf’ te gaan doen. Bijzonder treffend is het deel waarin ze haar ervaring met het UWV beschrijft, nadat zij tegelijk met 300 collega’s van een managementadviesbureau is ontslagen: “Daar zat ik, talentvol, vol initiatieven, borrelend van ideeën. Maar wat hoorde ik: vrouw, hoog opgeleid, 45 jaar? Kansloos.”
Ze heeft zich niet bij deze reactie neergelegd, en maar goed ook. Wat heeft er dan voor gezorgd dat ze toch goed terecht kwam, of meer algemeen: wat maakt dat mensen met een slechte start of slechte omstandigheden uiteindelijk toch de goede kant opgaan? In de woorden van Petra Stienen: “Het gaat om cruciale momenten en personen. De buurvrouw die je troostte, de leraar die zag dat je goed kon leren, de stageplek waar je je thuis voelde. En ook … Het vermogen om de uitgestrekte hand te zien en te grijpen“. Deze woorden zijn herkenbaar.
Zelf heb ik op een kantelpunt van mijn loopbaan ook zo’n moment meegemaakt. Na tien jaar werken in techniek en ruimtevaart wilde ik het roer om, en kreeg de tomeloze ambitie om filmmaker te worden. Maar een vakopleiding aan een film- of kunstacademie zat er niet in, overal werd ik afgewezen. Bij de één omdat ik domweg te oud was (over leeftijdsdiscriminatie gesproken, ik was 35!), bij de ander omdat ze me te min vonden. Maar één directeur van een academie vond ik bereid om een toelichtend gesprek te houden. En deze gaf me een eerlijke – en naar later bleek een gouden – tip. Hij zag mij eerlijk gezegd op deze leeftijd niet meer in de schoolbanken zitten: “… daar pas jij niet meer, je hebt jezelf al veel te ver ontwikkeld. Maar ik zie wel potentie, dus gá er voor. Zoek geen dienstbetrekking, want al die omroepen en filmbedrijven willen jonge gasten, die kunnen nog gevormd worden, en die zijn veel goedkoper dan jij. Begin voor jezelf, dan kan je bewijzen wat je kunt!” Ik had er tien argumenten tegenin kunnen brengen, wel honderd ‘ja-maars’ kunnen bedenken. Maar ik greep de ‘uitgestrekte hand’ en volgde de tip die hij gaf. Het bleek het begin van ARCO IRIS projecten en ANiMO advies, en was de beste beslissing die ik ooit in mijn loopbaan heb genomen.
We hoeven niet allemaal een eigen onderneming te starten. Maar we moeten wel zelf regie te nemen in onze loopbaan, niet afwachten tot een ander iets voor je regelt of bepaalt. Zelf regie, zelf initiatief, zelf verantwoordelijkheid. Dat zijn we aan onszelf verplicht. Dan doe ik het toch zelf! Geen vraagteken, maar een voldongen feit!